Od widelca…

QMP (Quality Meat Program) jest pierwszym w kraju otwartym systemem gwarantowania jakości mięsa wołowego. Uczestniczą w nim zarówno rolnicy, małe i średnie przedsiębiorstwa, ubojnie i zakłady rozbioru. Droga każdego produktu oznaczonego tym znakiem jest dokładnie śledzona, od pola aż do stołu. Tym samym konsument otrzymuje wszelkie niezbędne informacje o jakości mięsa, jego pochodzeniu, a nawet przeznaczeniu kulinarnym.

W Polsce na razie cztery zakłady mięsne zdecydowały się na przeprowadzenie certyfikacji systemu jakości QMP (ZM Warmia, ZM Górny, Torex, ELKOPOL), choć zainteresowanie innych firm stale rośnie. To od nich w dużym stopniu zależy powodzenie systemu, a ich rola powinna polegać na organizacji rynku wołowiny, promocji mięsa i zachęcaniu rolników do produkcji w systemie QMP. Alicja Woźniak, prezes ELKOPOL z Płońska podkreśla: „Zdaję sobie sprawę, że praca i środki finansowe, które włożyliśmy w certyfikację zakładu w systemie QMP i prowadzenie tej produkcji to inwestycja na przyszłość. Na razie produkcję wołowiny QMP prowadzimy na niewielką skalę, gdyż zapotrzebowanie na to mięso nie jest jeszcze duże, choć powoli rośnie”.

Odbiorcą wołowiny QMP z ELKOPOL-u jest Makro. Jak informuje prezes Woźniak sieć stopniowo zwiększa zamówienia i wprowadza mięso do kolejnych hal. Również restauracje i konsumenci coraz częściej sięgają po wysokiej jakości wołowinę QMP. Badania przeprowadzone przez PZPBM dowodzą, że ludzie są gotowi zapłacić nieco więcej za wołowinę mając wiedzę na temat jego pochodzenia i gwarancję wysokiej jakości, a to z pewnością dają liczne etykiety umieszczone na estetycznym opakowaniu wołowiny QMP.

… do zagrody

Cofnijmy się jednak na wieś, do pierwszego etapu systemu. Jednym z gospodarstw, które prowadzi produkcję żywca rzeźnego w systemie QMP jest rodzinne gospodarstwo Jerzego i Pawła Dolińskich ze Sławkowa koło Działdowa w województwie warmińsko-mazurskim.

Główną gałęzią działalności rolniczej jest uprawa ziemi na areale około 900 hektarów, dodatkowym źródłem dochodów jest chów drobiu i bydła. Dolińscy, którzy w systemie QMP uczestniczą od marca 2012 roku posiadają około 100 sztuk bydła, zakupionego w ramach projektu Polskiego Zrzeszenia Producentów Bydła Mięsnego.

Zgodnie ze strategią w projekcie uczestniczą jedynie rasy mięsne (bądź ich krzyżówki), tj. Simentaler, Limousine, Charolaise, Angus, Hereford, Salers, Belgijska Biało-Błękitna. Zwierzęta muszą  być utrzymywane w sposób bezuwięziowy  (w sezonie najlepiej na pastwisku) zgodnie ze wszelkimi zasadami dobrostanu i odpowiednio żywione – najlepiej paszami naturalnymi pochodzącymi z własnego gospodarstwa bądź z paszarni produkujących w systemie QMP. Pasze zakupione nie mogą zawierać dodatków roślin genetycznie modyfikowanych. Co roku należy również uaktualniać plan kontroli zdrowia bydła, opracowany w porozumieniu z lekarzem weterynarii.

Wymagany wiek bydła mięsnego przy uboju QMP to dla wołowiny nie mniej niż 12 miesięcy i nie więcej niż 16 miesięcy w przypadku buhajów oraz nie więcej niż 24 miesiące w przypadku jałówek i wolców, a dla każdej młodej wołowiny wiek ten wynosi od 8 do 12 miesięcy.

Opłacalność

Zachętą do uczestnictwa w systemie jest premia za dostawę bydła – rolnik otrzymuje 1 zł za kilogram żywca. Poza tym działania Polskiego Zrzeszenia Producentów Bydła Mięsnego zakończyły się sukcesem i akceptacją Komisji Europejskiej na uzyskanie dofinansowania z PROW 2007-2013. Na jego podstawie rolnicy otrzymają refundację kosztów kontroli, certyfikacji i uczestnictwa w systemie.

Udzielone wsparcie niesie ogromne szanse, zarówno dla rolników, jak i zakładów mięsnych i z pewnością przyczyni się do zwiększenia liczby podmiotów uczestniczących w systemie produkcji wołowiny QMP.

Certyfikacja i kontrola

Zanim rolnik podejmie decyzję dotyczącą uczestnictwa w programie powinien wnikliwie zapoznać się ze „Standardami Systemu QMP” opracowanymi przez PZPBM. Określają one sposoby i możliwość produkcji bydła rzeźnego o odpowiedniej jakości i tuszy mięsa. Dokument określa, że w przypadku buhajów dzienny przyrost powinien wynosić od 1,3-1,4 kg (w zależności od rasy), a dla jałówek 0,9-1,0 kg, a waga ubojowa plasuje się odpowiednio w granicach 545-630 kg i 540-590 kg.

Gospodarstwa, które zgłoszą się do uczestnictwa w projekcie będą poddawane przynajmniej raz w roku kontroli wykonywanej przez niezależną jednostkę certyfikującą. Rolnik będzie wówczas musiał zagwarantować dostęp do budynków inwentarskich, magazynów paszowych, pastwisk, urządzeń do podawania paszy i do transportu zwierząt. Inspektor musi mieć również wgląd we wszelkie dokumenty związane z produkcją: rejestry medyczne, zwalczania gryzoni, plan żywienia bydła i wiele innych. Wyniki tych kontroli są dla gospodarzy kluczowe. Jeżeli inspektor nie stwierdzi nieprawidłowości rolnik nadal będzie uczestnikiem systemu. W przypadku drobnych niezgodności gospodarstwo zostanie zobowiązane do ich usunięcia w uzgodnionym terminie (zwykle miesiąc) i do następnej kontroli zyska status tymczasowego członka systemu. Najczarniejszy ze scenariuszy – brak zatwierdzenia uczestnictwa w systemie, może wystąpić w przypadku skrajnych i poważnych niezgodności z warunkami systemu QMP.

Promocja

Nie od dziś wiadomo, że najskuteczniejszym sposobem na pobudzenie konsumentów i innych członków rynku żywności jest promocja. To za jej sprawą informuje się o konkretnych produktach/grupach produktów i zwiększa ich spożycie. Dowodem na wagę tych działań są liczne kampanie przeprowadzone w branży rolno-spożywczej, których efekty są satysfakcjonujące i co ważniejsze długofalowe. Branżowe Fundusze Promocji Żywności, środki krajowe i unijne czy też stale rosnące własne budżety przedsiębiorstw czy organizacji sprawiają, że polski i unijny konsument jest coraz bardziej świadomy, wyedukowany i łamiący głęboko zakorzenione stereotypy i mity na temat żywności.

Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego zyskało szansę na dołączenie do grona propagatorów polskiej żywności, szczególnie tej wysokiej jakości. Komisja Europejska zatwierdziła projekt organizacji na przeprowadzenie 3-letniej kampanii informacyjnej na temat wołowiny QMP.

Celem akcji, na którą przeznaczono 1,6 mln euro, jest upowszechnienie systemu jakości QMP, edukacja konsumentów na temat walorów odżywczych i smakowych wołowiny. Przekaz ma być również skierowany do producentów rolnych, przetwórców, dystrybutorów i przedstawicieli handlu. To właśnie oni mają tworzyć i rozwijać łańcuch produkcji i dostaw wołowiny wysokiej jakości QMP.

Miejmy nadzieję, że i tym razem kampania informacyjno-promocyjna okaże się skutecznym narzędziem pobudzania konsumpcji w kraju, a Polacy rozsmakują się w wołowinie QMP!